Dimebon: teleurstellend bij Alzheimer maar mogelijk effectief bij ZvH

Dimebon, een geneesmiddel ontwikkeld in Rusland als anti-allergiemedicijn, wordt onderzocht als mogelijke behandeling voor denkproblemen bij ZvH. Er was teleurstelling toen een recent groot onderzoek naar Dimebon voor de behandeling van Alzheimer in de VS geen voordeel aantoonde, maar er blijft hoop voor ZvH waar het DIMOND-onderzoek in heel Europa wordt voortgezet.

Wat is Dimebon?

Dimebon, ook bekend als latrepirdine, wordt momenteel getest op mogelijke voordelen voor ZvH-patiënten. Het medicijn heeft een unieke geschiedenis – eerst gebruikt in Rusland als antihistaminicum voor de behandeling van allergieën, ontdekten wetenschappers die op zoek waren naar behandelingen voor de ziekte van Alzheimer dat het positieve effecten had in cel- en diermodellen.

Initieel succes bij Alzheimer

Op basis van deze laboratoriumresultaten werd in Rusland een klein ‘open-label’ onderzoek uitgevoerd met 14 Alzheimer-patiënten, die verbetering in hun symptomen vertoonden bij behandeling met Dimebon. Een open-label onderzoek is een onderzoek waarbij zowel de artsen als de patiënten weten dat ze met het medicijn worden behandeld. Open-label onderzoeken zijn gevoelig voor bias door het placebo-effect, waarbij mensen zich beter voelen zelfs als ze een pil nemen die niet werkt.

Gezien de positieve resultaten in dat kleine open-label onderzoek, werd in Rusland een groter aantal Alzheimer-patiënten gerekruteerd voor een placebo-gecontroleerd, dubbelblind onderzoek, waarbij sommige deelnemers placebo (pillen zonder medicijn) krijgen, terwijl anderen het medicijn krijgen. Noch de artsen noch de patiënten weten wie placebo of medicijn krijgt. Zulke onderzoeken zijn betrouwbaarder om te bepalen of een medicijn werkt.

Dat onderzoek toonde sterke gunstige effecten van Dimebon aan op cognitie, gedrag en dagelijks functioneren bij de ziekte van Alzheimer. De omvang van het voordeel was verrassend, vergeleken met beschikbare Alzheimer-medicijnen, en leidde tot groot enthousiasme in het veld.

Dimebon bij ZvH: de DIMOND- en HORIZON-onderzoeken

Omdat de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington enkele gemeenschappelijke kenmerken hebben, werden studies gestart om te onderzoeken of Dimebon gunstig zou kunnen zijn voor ZvH-patiënten. Eerst werd een drie maanden durend onderzoek (DIMOND) uitgevoerd om te onderzoeken of Dimebon werd verdragen door ZvH-patiënten. Dit onderzoek toonde aan dat Dimebon veilig was en suggereerde dat behandeling leidde tot verbeteringen in mentale prestaties.

Deze positieve resultaten leidden tot een groter, langer onderzoek bekend als HORIZON. Langere onderzoeken van dit type staan bekend als ‘Fase III’-onderzoeken en zijn nodig om goedkeuring te krijgen voor de verkoop van elk nieuw medicijn. Het HORIZON-onderzoek loopt nog steeds.

Groot Alzheimer-onderzoek brengt teleurstelling

Ondertussen is een groot fase III-onderzoek voor Dimebon bij de ziekte van Alzheimer voltooid in Noord-Amerika, Europa en Zuid-Amerika. Dit onderzoek omvatte bijna 600 patiënten en duurde 6 maanden. In tegenstelling tot de eerdere studies toonde dit onderzoek absoluut geen voordeel van Dimebon-behandeling. De redenen voor de tegenstrijdigheid tussen de onderzoeken zijn een mysterie. We weten niet waarom het fase III-onderzoek faalde, hoewel falen in dit stadium zeer gebruikelijk is. Helaas is het ook gebruikelijk om tegenstrijdige resultaten te zien tussen fase II- en III-onderzoeken.

Ondanks de teleurstellende resultaten van het Alzheimer-onderzoek, blijven de redenen voor het uitvoeren van het HORIZON-onderzoek bestaan. De positieve resultaten in DIMOND suggereren dat Dimebon enkele van de denk(cognitieve)problemen die gepaard gaan met ZvH zou kunnen verlichten. Momenteel zijn er behandelingen beschikbaar voor de bewegingssymptomen van ZvH, maar er is geen medicijn goedgekeurd om te helpen bij de verwoestende cognitieve symptomen die patiënten ervaren. Hopelijk zal de snelle voltooiing van het HORIZON-onderzoek deze vraag beantwoorden voor de ZvH-gemeenschap.

Meer informatie

• Lancet-artikel over verbetering bij de ziekte van Alzheimer met Dimebon in Rusland (volledig artikel vereist betaling of abonnement)
• Persbericht van Medivation over negatieve resultaten van fase III-onderzoek met Dimebon bij de ziekte van Alzheimer
• Artikel over de resultaten van het DIMOND-onderzoek in Archives of Neurology (volledig artikel vereist betaling of abonnement)
• HORIZON-onderzoek (Dimebon bij ZvH) homepage