Wat goed is voor je hart is goed voor je hersenen: Nieuw onderzoek legt verband tussen hart- en vaatgezondheid en hersenveroudering
Een gezond hart is in verband gebracht met lagere niveaus van NfL, een belangrijke biomarker van schade aan hersencellen bij de ZvH. Dit suggereert dat gezonde hartgewoonten – zoals beweging en dieet – een effect kunnen hebben op het beschermen van de hersenen en het onder controle houden van NfL.
We weten allemaal dat een gezond hart belangrijk is – maar wat als dezelfde gewoonten die je hart sterk houden ook je hersenen kunnen beschermen? Een nieuwe studie onthult een verband tussen hart- en vaatgezondheid en lagere niveaus van neurofilament light (NfL), een belangrijke biomarker van schade aan hersencellen voor onderzoek naar de ziekte van Huntington (HD). Dus wat betekent dit voor mensen met HD? Laten we eens kijken wat families met de ZvH kunnen leren van dit nieuwe onderzoek, dat laat zien dat wat goed is voor je hart, ook goed is voor je hersenen.
Hartgezondheid en hersenbiomarkers
Dit onderzoek richtte zich op de Life’s Simple 7 van de American Heart Association, een reeks leefstijl- en gezondheidsfactoren die een gezond hart bevorderen. De onderzoekers wilden bepalen of mensen die deze richtlijnen volgen ook biologische tekenen van een betere gezondheid van hun hersenen vertonen.
Afbeelding credit: Tima Miroshnichenko
De Life’s Simple 7 factoren omvatten:
- Gezond eten
- Regelmatig bewegen
- Een normale BMI (Body Mass Index) handhaven
- Niet roken
- Bloeddruk beheren
- Het cholesterolgehalte onder controle houden
- Bloedsuikerspiegel reguleren
De onderzoekers analyseerden gegevens van het Chicago Health and Aging Project (CHAP), een langetermijnstudie die de gezondheid van oudere zwarte en blanke volwassenen volgt van 1993 tot 2012. Een studie van 19 jaar levert een geweldige dataset op! Ze richtten zich specifiek op meer dan 1000 deelnemers van 65 jaar en ouder om te zien of degenen die hoger scoorden op cardiovasculaire gezondheid ook gezondere hersenbiomarkers vertoonden.
Om de gezondheid van de hersenen te beoordelen, keken de onderzoekers naar twee belangrijke biomarkers in het bloed, neurofilament light, of NfL, en totaal tau, of t-tau.
NfL als belangrijke hersenbiomarker
NfL is een eiwit dat vrijkomt wanneer zenuwcellen beschadigd zijn. Hogere niveaus suggereren dus dat er meer neuronale schade is. Bij neurodegeneratieve ziekten zoals HD stijgen de niveaus van NfL naarmate de symptomen voortschrijden en hersencellen verloren gaan aan de ziekte. Daarom wordt NfL gebruikt als biomarker bij veel hersenaandoeningen en wordt het steeds belangrijker in onderzoek naar HD naarmate meer onderzoeken suggereren dat er een sterk verband is tussen NfL en de progressie en ernst van de ziekte.
Het belangrijkste is misschien wel dat enkele van de nieuwste onderzoeken naar NfL suggereren dat veranderingen in het niveau van dit eiwit kunnen worden gedetecteerd nog voordat de symptomen beginnen, waardoor het een ongelooflijk gevoelig en waardevol hulpmiddel is om niet alleen de progressie van de ziekte te volgen, maar ook de effectiviteit van medicijnen. Dat laatste is van cruciaal belang als het veld zich beweegt in de richting van het eerder testen van medicijnen, in groepen mensen voordat ze zelfs maar tekenen en symptomen van HD beginnen te vertonen.
Dus wat gebeurde er in dit nieuwe onderzoek toen ze keken naar NfL-niveaus bij mensen met een betere en lagere cardiovasculaire gezondheid naarmate ze ouder werden? De bevindingen van het onderzoek waren nogal opvallend.
“Deelnemers met een hogere cardiovasculaire gezondheidsscore hadden lagere NfL-niveaus, wat suggereert dat ze minder neuronale schade hadden. En dan hebben we het niet over een klein beetje, de cijfers waren ongelooflijk indrukwekkend!”
Verbinding tussen hart- en hersengezondheid
Deelnemers met een hogere cardiovasculaire gezondheidsscore hadden lagere NfL-niveaus, wat suggereert dat ze minder neuronale schade hadden. En dan hebben we het niet over een klein beetje, de cijfers waren ongelooflijk indrukwekkend!
Voor elke toename van 1 punt in de cardiovasculaire gezondheidsscore hadden de deelnemers 3,5% lagere NfL-niveaus. Degenen met de hoogste hartgezondheidsscores hadden bijna 19% lagere NfL-niveaus dan degenen met de laagste scores. Met andere woorden, een betere gezondheid van het hart leek gekoppeld te zijn aan gezondere hersencellen!
Deze resultaten suggereren dat actief werken aan de gezondheid van je hart, of dat nu is door veranderingen in je dieet, meer lichaamsbeweging of het effectief beheersen van risicofactoren zoals bloeddruk, een tastbare invloed kan hebben op het verminderen van een belangrijke marker van schade aan je hersencellen. Dus als je goed voor je hart zorgt, kan dat als neveneffect een voordeel voor je hersenen opleveren.
De gevolgen op lange termijn
De onderzoekers keken niet alleen naar één momentopname in de tijd. Ze volgden meer dan 800 deelnemers aan het onderzoek gedurende tien jaar om te zien hoe NfL-niveaus in de loop van de tijd veranderden. Wat ze ontdekten was dat de NfL-niveaus bij alle deelnemers natuurlijk toenamen met de leeftijd. Degenen met een betere cardiovasculaire gezondheid hadden echter een langzamere toename.
Het effect van een verbeterde cardiovasculaire gezondheid was overtuigend – deelnemers met een lage cardiovasculaire gezondheidsscore zagen een jaarlijkse toename van 7,1% in NfL, terwijl degenen met een hoge score een lagere toename van 5,2% per jaar hadden. Over een periode van 10 jaar is dat echt een optelsom!
De boodschap die we hieruit kunnen halen is dat het handhaven van een goede cardiovasculaire gezondheid door middel van hartgezonde gewoonten op de lange termijn zou kunnen helpen om de veroudering van de hersenen na verloop van tijd te vertragen.
Afbeelding credit: Ketut Subiyanto
Hoe zit het met T-Tau?
In dit onderzoek werd ook gekeken naar een andere biomarker uit het bloed van mensen – totaal tau, of t-tau. T-tau is een eiwit dat verhoogde niveaus heeft bij neurodegeneratieve ziekten, met name de ziekte van Alzheimer.
Interessant genoeg vond het onderzoek geen significant verband tussen cardiovasculaire gezondheid en t-tau niveaus. Dit suggereert dat, hoewel een gezond hart een rol kan spelen bij het verminderen van neuronale schade (zoals gemeten door NfL), het geen directe invloed heeft op de processen die leiden tot tau-gerelateerde neurodegeneratie.
Waarom zijn NfL en T-Tau verschillend?
Hoewel dit onderzoek niet met zekerheid kan zeggen waarom de gezondheid van het hart een rol speelt bij de NfL-niveaus als mensen ouder worden, maar niet bij de t-tau-niveaus, bieden ze wel enkele mogelijke verklaringen.
Eén gedachte is dat NfL mogelijk directer beïnvloed wordt door vasculaire factoren, dingen zoals de bloedstroom en de gezondheid van de bloedvaten in de hersenen. Aangezien de gezondheid van bloedvaten, inclusief die door onze hersenen lopen, direct beïnvloed wordt door de gezondheid van hart en bloedvaten, zou dit verschillen in NfL-niveaus kunnen verklaren. Minder gezonde hersenbloedvaten zouden een minder ondersteunende omgeving voor onze neuronen kunnen creëren, waardoor ze beschadigd raken.
Er wordt echter gedacht dat t-tau nauwer verbonden is met het feitelijke samenklonteren van tau-eiwitten en de vorming van neurofibrillaire tangles, die een kenmerk zijn van de ziekte van Alzheimer en andere tau-gerelateerde ziekten, maar niet van de algemene gezondheid van de hersenen zoals NfL. Het zou dus kunnen dat de biologische routes die beïnvloed worden door de gezondheid van hart en bloedvaten geen belangrijk effect hebben op de ophoping van tau-eiwitten.
Het lijkt echter duidelijk dat de relatie tussen een gezond hart en gezonde hersenen complex is en dat er waarschijnlijk verschillende biologische processen in het spel zijn.
“Deze resultaten suggereren dat actief werken aan de gezondheid van je hart, of dat nu is door veranderingen in je dieet, meer lichaamsbeweging of het effectief beheersen van risicofactoren zoals bloeddruk, een tastbare invloed kan hebben op het verminderen van een belangrijke marker van schade aan je hersencellen.”
Het effect bij verschillende groepen
De onderzoekers onderzochten ook of deze verbanden verschilden tussen verschillende bevolkingsgroepen. Ze ontdekten dat het verband tussen een betere cardiovasculaire gezondheid en lagere NfL-niveaus werd gezien bij zowel mannen als vrouwen en bij zowel zwarte als blanke deelnemers. Geslacht en etnische achtergrond leken de associatie tussen hart- en hersengezondheid dus niet te beïnvloeden.
Een andere groep waar ze specifiek naar keken, waren mensen die drager zijn van het APOE4 gen, een bekende genetische risicofactor voor de ziekte van Alzheimer. In deze groep vonden ze een nog sterkere associatie tussen een betere cardiovasculaire gezondheid en lagere NfL-niveaus. Dit zou een belangrijke bevinding kunnen zijn voor mensen die weten dat ze deze genetische aanleg hebben.
Een mogelijke interpretatie is dat mensen die al een hoger risico lopen op Alzheimer nog meer baat hebben bij het verzorgen van hun hart. Hoewel het verleidelijk is om te speculeren dat hetzelfde zou kunnen gelden voor de ziekte van Alzheimer vanwege enkele vergelijkbare mechanismen die beide ziekten gemeen hebben, werd het effect bij de ziekte van Alzheimer niet specifiek onderzocht in dit onderzoek.
Toen ze keken naar mensen die aan het begin van het onderzoek al een vorm van hart- en vaatziekten hadden, was het verband minder duidelijk. Ze denken dat dit betekent dat het grootste voordeel in de gezondheid van de hersenen, zoals gemeten door NfL, kan worden behaald voordat er hartproblemen ontstaan, wat betekent dat de grootste voordelen kunnen komen van preventie en gezonde hartgewoonten op de lange termijn in plaats van behandeling.
Het grote geheel: Gelukkig hart, gelukkig hoofd
Het onderzoek benadrukt dat het handhaven van een goede cardiovasculaire gezondheid zou kunnen helpen beschermen tegen hersenveroudering en neurodegeneratie. Dit voegt toe aan het groeiende bewijs dat hartgezonde gewoonten een krachtig middel kunnen zijn om het risico op dementie te verminderen.
De bevindingen van dit nieuwe onderzoek zouden relevant kunnen zijn voor families met HD, omdat we weten dat de NfL-niveaus stijgen naarmate de ziekte voortschrijdt. Als het gaat om veranderingen in NfL door afbraak van hersencellen, denken veel onderzoekers dat als we de NfL-niveaus onder controle kunnen houden, dit erop zou kunnen duiden dat we de progressie van HD stabiliseren. Veel groepen werken aan een farmaceutische aanpak om de NfL-niveaus onder controle te houden. Dit nieuwe onderzoek voegt daar iets aan toe en suggereert dat hartgezonde gewoonten kunnen helpen om de algemene gezondheid van de hersenen te behouden.
Hoewel de relatie tussen hart- en hersengezondheid complex is, ondersteunt dit onderzoek een overtuigend idee: goed voor je hart zorgen kan een van de beste manieren zijn om goed voor je hersenen te zorgen. Dus de volgende keer dat je gaat sporten of een salade kiest in plaats van frietjes, onthoud dan dat je hersenen er waarschijnlijk ook van profiteren!
Meer informatie
For more information about our disclosure policy see our FAQ…
